การจัดแสงหุ่นนิ่งคืออะไร และทำไมจึงสำคัญ?

การจัดแสงหุ่นนิ่ง

: พื้นฐานสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม

ต่อเนื่องจากเรื่องของการจัดหุ่น การจัดแสงหุ่นนิ่งเองก็มีความสำคัญต่อการวาดภาพหุ่นนิ่งเช่นเดียวกัน เพราะแสงส่งผลโดยตรงต่อความเข้าใจในรูปร่างของหุ่นที่เรากำลังสังเกตเพื่อทำการ Drawing

หากไม่มีแสง ก็จะไม่เกิดเงาและมิติ ภาพที่เราวาดออกมาก็จะดูแบนและไม่สวยงาม ดังนั้นไม่ว่าเราจะจัดหุ่นได้เป๊ะขนาดไหน ถ้าไม่มีแสงที่ช่วยขับให้เห็นมิติของวัตถุ ผลงานของเราก็อาจดูขาดชีวิตได้เช่นกัน

ปัจจัยหลักในการจัดแสงสำหรับงาน Drawing

แหล่งกำเนิดแสง (Light Source)

• แสงธรรมชาติ (Natural Light): แสงนุ่ม สวยเป็นธรรมชาติ แต่ควบคุมไม่ได้และเปลี่ยนตลอดเวลา

ข้อดี

• เป็นแสงนุ่ม (Soft Light) โดยเฉพาะในช่วงเช้าและเย็น ช่วยให้เกิดเงาแบบซอฟต์ๆ ไล่โทนแล้วสวย

• สีของแสงแบบนี้จะดูเป็นธรรมชาติ เหมาะกับการฝึกสังเกตแสงเงาในชีวิตจริง

• ให้ความรู้สึกที่เป็นธรรมชาติ ไม่แข็งกระด้าง

ข้อเสีย

• ควบคุมทิศทางและความแรงของแสงไม่ได้ เพราะเป็นแสงที่เกิดตามธรรมชาติ

• แสงจะเปลี่ยนตลอดเวลา โดยเฉพาะในช่วงที่แดดจัดหรือมีเมฆบัง

• ใช้งานได้แค่ในช่วงกลางวันที่ยังมีแสงอาทิตย์เท่านั้น

• แสงจากโคมไฟ (Artificial Light): ควบคุมทิศทางและความแรงได้ ใช้ได้ทุกเวลา แต่ต้องระวังเรื่องความแข็งของแสงและสีเพี้ยน

ข้อดี

• ควบคุมทิศทาง ตำแหน่ง และความเข้มของแสงได้

• ใช้งานได้ทุกเวลา ไม่ต้องพึ่งดวงอาทิตย์และสภาพอากาศ

• สร้างอารมณ์ของภาพได้หลากหลาย เช่น dramatic หรือ contrast จัด

ข้อเสีย

• เป็นแสงแข็ง (Hard Light) ถ้าไม่กรองแสง อาจจะทำให้เงาในภาพดูคมจนเกินไป

• สีของแสงอาจเพี้ยนได้ ถ้าใช้หลอดไฟที่ไม่ใช่แสงขาว (Daylight)

ทิศทางของแสง (Light Direction)

• แสงจากด้านข้าง (Side Light): ช่วยให้วัตถุดูมี volume และ texture ชัดเจน เหมาะกับการ shading

• แสงจากด้านบน (Top Light): เงาตกด้านล่าง อาจไม่เหมาะกับ Portrait

• แสงย้อน (Back Light): สร้าง rim light ใช้กับภาพที่ต้องการ mood dramatic

• แสงจากด้านล่าง (Under Light): ให้ความรู้สึกลึกลับ แต่ไม่เหมาะกับงาน realist

ระดับความสว่าง (Light Intensity)

• แสงสว่างเกินไป: รายละเอียดหาย ภาพดูแบน มองไม่เห็นรายละเอียดของวัถตุ

• แสงพอดี: เห็น Highlight, Shadow, Midtone ครบ ภาพมีมิติ เห็นรายละเอียดได้คมชัด

  

• แสงน้อยเกินไป: ภาพขาดความเปรียบต่างระหว่างแสงและเงา ส่งผลให้น้ำหนักภาพดูเทา ไม่มีมิติ

• ไม่มีแสงเพียงพอ: รายละเอียดจมอยู่ในเงา จนแยกตัววัตถุกับเงาไม่ออก วัตถุดูแบนไม่มี contrast

ความหมายของแสงสว่างที่พอดีในการวาดภาพ

‘แสงสว่างที่พอดี’ คือแสงที่ช่วยให้เราเข้าใจรูปร่างของวัตถุได้อย่างถูกต้อง มีทั้ง Highlight, Midtone, Core Shadow, Cast Shadow และ Reflect Light อย่างครบถ้วน

เทคนิคการจัดแสงที่ควรรู้สำหรับงาน Drawing

ตัวอย่างการจัดแสงที่เหมาะสม

• ใช้ไฟเพียงดวงเดียวจากด้านข้าง (ประมาณ 45 องศา)

• หรี่ไฟในห้องหรือปิดไฟบนเพดาน

• ใช้กระดาษไขหรือผ้าขาวช่วยกรองแสง

• ใช้กระดาษสะท้อนแสงบริเวณมืดเกินไป

• ถ่ายภาพแบบ grayscale เช็คความพอดีของแสง

สรุปท้ายบทความ

การจัดแสงไม่ใช่เรื่องยาก แต่เป็นสิ่งสำคัญมากที่ส่งผลต่อคุณภาพงานวาดโดยตรง หากเราเข้าใจหลักของแสงอย่างถูกต้อง จะช่วยให้ภาพวาดมีมิติ เงาสวย และสื่อสารรูปร่างของวัตถุได้ดีขึ้น